İsa Çolaker Kişisel Web Sitesi Edebiyat ve deneme yazıları
Sabahattin Ali, ülkemizde kıymeti sonradan anlaşılan değerlerimize verilebilecek en iyi örneklerden biridir. Kürk Mantolu Madonna başta olmak üzere birçok kitabı yeniden popüler olmaya ve yeni nesil tarafından tanınmaya başlanmıştır.Politik düşüncelerinden dolayı çok çile çekmiş,sistemin de kadrine uğrayarak ortadan kaldırılmış bir kişilik olan Sabahattin Ali,bestelenmiş şiir ve şarkılarıyla da dikkatimizi çeken bir kişiliktir.Meslektaşımız da olan usta,şiirlerinin yanı sıra halk hikayesi kaleme alabilecek kalitede de bir nesir ustasıdır.Hasan Boğuldu hikayesi gibi.Aslında birer Sabahattin Ali şiiri olan aşağıdaki meşhur şarkıları görünce, en azından bir kısmına şaşıracağınıza eminim.Derslerde bu şarkıları terennüm ettiğim zaman aldığım tepkilerde bunu gösteriyor.
Rahmetli Ahmet Kaya’nın okuduğu Kara Yazı şarkısı,Sabahattin Ali’nin dikkat çeken güzel şiirlerinden biridir.Benim de sevdiğim protest bir metindir.Sabahattin Ali’nin şiirlerinin besteye yatkınlığı da ayrı bir ses güzelliğidir.Şarkıyı ne zaman dinlesem ayrı bir keyif alırım:” geçmedi yare sözümüz/yollarda kaldı gözümüz/yere sürüldü yüzümüz/böyleymiş kara yazımız.//çiçekler açılmaz oldu/pınarlar içilmez oldu/yar bize gülmez oldu/böyleymiş kara yazımız.”Halk şiiri tadındaki manzume dört kıtadan oluşuyor.S.Ali,halk şiiri unsurlarını iyi kullanan bir şairimizidir.Kara yazıyı kadere karşılık kullanan ozan,aslında biraz pesimist de olsa,kadere de teslim olmaktadır.Gözü yolda kalmak,yüzü yere sürülmek deyimleri anlama ne güzel bir ayrıntı katmış.Ahmet Kaya,Geçmiyor Günler şarkısını da bestelemiş bir kişiliktir.
Sabahattin Ali şiirlerini en çok bestelemiş kişiliklerden birisi de Ali Kocatepe’dir.Çocuklar Gibi,Ben Sana Vurgunum,Dağlar gibi bestelerin şairi Sabahattin Ali’dir.Ali Kocatepe bestesi olan manzumeleri değişik şarkıcılardan dinleyebilirisiniz.Sezen Aksu,Volkan Konak,Nükhet Duru gibi sanatçılar Ali Kocatepe bestesi S.Ali şiirlerini seslendirmeye devam ediyorlar.Dağlar adıyla bilinen şarkıların dizelerini ne zaman dinlesem hüzünlenirim:”başım dağ saçlarım kardır/deli rüzgarlarım vardır/ovalar bana çok dardır/benim meskenim dağlardır dağlar/dağlardır dağlar, dağlardır dağlar” Şiirlerinde dağları,ovaları,rüzgarları konuşturan usta,şiirlerini ne kadar da tabiata emanet eder.Onun manzumelerinin çok tutulmasının bir nedeni de,şiirlerindeki ses unsurlarını kuran bu tabiat dili olsa gerek.
Zülfü Livaneli,Sabahattin.Ali şiirlerini şarkı formunda iyi söyleyen bir usta şarkıcıdır.Leylim Ley redifiyle bilinen manzumeyi iyi okuyan sanatçımız,İbrahim Tatlıses’le birlikte şiiri en iyi okuyan sanatçılarımızdandır.İçinde bir isyan ahlakı da barındıran şarkı,S.Ali’yi en iyi anlatan metinlerdendir.Okur ve dinleyicinin de en iyi bildiği Sabahattin Ali metnidir.Şarkının söyleyenleri bazan,şairin de önüne geçer:” Ayın şavkı vurur sazım üstüne/Söz söyleyen yoktur sözüm üstüne/Gel ey hilal kaşlım dizim üstüne/Ay bir yandan sen bir yandan sar beni.”Bir ayrılık,özlem şiiri olan kıtalar bizi ne güzel dinlendirir.Yıllarca yurdundan sürgün ve uzakta yaşayan Sabahattin Ali,ne güzel gurbet özlemi dillendirir.Şarkıcılarımız da ne hüzünlü okur!Şarkının devamında: “Yedi yıldır uğramadım yurduma/Dert ortağı aramadım derdime/Geleceksen bir gün düşüp ardıma/Kula değil yüreğine sor beni” diyerek ne güzel seslenir sevdiğine.
Sabahattin Ali şiirlerinin besteye bu kadar yatkın olması,tesadüfi bir mesele değildir.Onun şiirlerinin ses düzeneği ve yerli motifler taşıması söylemeyi ve dinlemeyi kolaylaştırmıştır.Hasan Boğuldu hikayesinin aralarına serpiştirdiği metinler de çok söylenmeye ve dillendirilmeye müsaittir.Şarkı,beste ustası müzik adamlarımıza duyurulur:”Sarı kahküllü, dal boylum;/Saz benizli, ayva tüylüm;/ Tatlı sözlü, melek huylum,/ Hasanım ardından geldim.”Öykünün içindeki Sütüven şiirlerini de katarsanız,Sabahattin Ali hikayesini çağdaş bir halk hikayesi haline getirmiştir diyebiliriz.Öykünün filminde de Hülya Avşar,Yalçın Dümer oynamıştır.Demem o ki,Sabahattin Ali nesrinde de,şiirinde de akıcı ve dingin bir sanat dili kullanmıştır.Şiirleri bestelenen,hikayeleri kolayca film olan ustayı;bestelenen şiirleri ve şarkıları üstünden konuşmak ayrı bir güzel tat oldu.Şarkıları bilinen ama,şiirleri pek hatırlanmayan şairimizi bir parça tanıtabildimse, ne mutlu bana.
Sevgili Sezen Aksu’nun okuduğu,Ali Kocatepe’ni bestelediği, eski bir şarkı dizeleriyle bitirelim:”sözün şiirlerin mükemmelidir/senden başkasını seven delidir/yüzün çiçeklerin en güzelidir/gözlerin bilinmez bir diyar gibi” Gözlerin bilinmez diyar gibi diyen Sabahattin Ali,aslında kendi şiirindeki ustalığa da gönderme yapmıştır.Bunu sevgilinin sütünden anlatmak daha mütevazı olsa gerek.Şarkılarından tanıtmaya çalıştığımız Sabahattin Ali’ye selam ve duayla.
