İsa Çolaker Kişisel Web Sitesi Edebiyat ve deneme yazıları
Edebiyatın bir şubesi olarak , çocuk edebiyatı var mıdır? Bu soruya bir çok edip değişik cevaplar verir. Kimi edebiyatın bir şubesi der, kimi de bağımsız bir edebiyattır der. Ne söylersek söyleyelim , üretilen bir çocuk edebiyatı ve metinleri var. Eskiden bağımsız ve tek başına bir edebiyat dünyası olmayan çocuk edebiyatı , zamanla tanımlanan ve alanı genişleyen bir edebiyat şubesine dönüştü. Artık sadece çocuk ürünleri yazan edebiyatçılarımız var. Çocuk edebiyatına buradan bakmakta fayda var.
Üniversitede çocuk edebiyatı dersleri de veren biri olarak , çocuk edebiyatının bir edebî şube olduğuna inanıyorum. Cemal Süreya , bir çocuk edebiyatı yoktur dese de ; onlar için yapılan bir edebiyatla karşı karşıyayız. Edebiyat bir bütün olmasına rağmen , onu ürünler yoluyla parçalayan edebiyatçılar gerçeği de vardır. Sadece çocuk için yazanlar, sadece kendi çocuk dünyalarını yazanlar ,sadece kendi çocukluğunu anlatan yazarlar gerçeği vardır. Çocuk dünyasında ve yüreğinde çocukluğunu anlatan çocuk yazarlar vardır. Yani herkes sonuçta çocuk öznesi üzerine üretiyor.
Seksen öncesinde çocuk ürünleri bağımsız değildi. Cin Ali , Keloğlan serileri büyükler tarafından üretilir ve biz okurduk . Piyasa edebiyatı çocuklara ait bir edebiyat oluşturdu.Artık çocukların da nur topu gibi bir edebiyatı var.Piyasası da gayet iyi. Cin Ali , Çöpçü Çocuk vb. tuhaflıklar da bitti. Çocuk edebiyatı yoktur demek kolay , ama çocuklar için üretilen bir edebiyatı okuyoruz. Büyükler çocuklar için yazar ve biz okuruz.Küçük yazarlar arkadaşları için yazar, yine biz ve çocuklar okur.Büyüklerin eserleri biraz da piyasa kaygısıyla çocuklar için uyarlanır ve okur bunları okur. Her halde de çocuk eserleri yazılmış olur.Yani epey bir çocuk ürünü varlığı mevcut.
Çocuk edebiyatının bir edebiyat şubesi haline gelmesinde bir çok yazarımızın emeği var.Bunlardan en önemlisi sevgili Mustafa Ruhi Şirin’dir.Yalvaç Ural , Hasan Latif Sarıyüce ,Gülten Dayıoğlu ilk akla gelen yazarlarımızdır.Raflarda gördüğümüz bir çok yayını çocuk edebiyatı ürünü mü, yoksa, çocuk materyali mi değerlendireceğiz ona kara verecek eğitimcilerdir.Benim ilgilendiğim husus, çocuklar için bir edebiyat olduğu gerçeğidir.Çok da güzel eserler yazılıyor.Her sene öğrencilerimle beraber, çok güzel çocuk eserleri incelemesi yapıyoruz.Çocuklar için yazılan ve çocukların yazdığı bir çok eser, standartları tutturmuş vaziyette.
Yayınevleri de artık çocuk yayınları bölümü açıyor.Erdem ,Damla ,Balina ,Timaş , Can vb. bir çok yayınevi artık çocuklara dönük ; yerli,telif,yabancı eserleri basıyor.Üniversitelerimizde Çocuk Edebiyatı dersi okutulması , çocuk yayınlarına ve onlara olan ilgiyi artırmıştır diye düşünüyorum. Ailelerin çocuk kitaplarına olan ilgisi de oldukça iyi. Çocuk kitaplarında prestij kitaplar yayınlandığına göre , işler yolunda ve iyinin alıcısı var. Edebiyat tarihimizde müstakil bir çocuk edebiyatı şubesi ve ürünleri yoktur.Nabi’nin Hayriyyesi ve nasihatnamelerdeki çocuk bahisleri dışında , pek özel çocuk eserleri yoktur. Anonim edebiyatımızdaki bir çok ürün çocuklara dönüktür.
Şairlerimizin şiirlerindeki çocuk yapısı münferit ve kalitelidir. Nazım Hikmet , oğluna masal bulamayınca Sevdalı Bulut’u yazdığı gibi ; Necip Fazıl , Arif Nihat , Fazıl Hüsnü vb. bir çok şairimiz çok kaliteli çocuk şiiri yazmışlardır. Şiir dünyamızdaki çocuk ürünleri zenginliği , nesirde de vardır. Çocuk edebiyatını bir tanımlama olarak aldığınız da bile, bile bu tanımın içine girebilecek yüzlerce romanımız vardır. Peyami Safa,Ahmet Midhat , Ercümend Ekrem Talu , Ömer Seyfettin ilk akla gelebilecek çocuk ürünleri hikaye ve romancılarımız sayılabilir. Üniversitelerimizde Çocuk Edebiyatı alanında program ve lisansüstü çalışmalar olduğuna göre, artık çocuk edebiyatı emekleme ve yalnızlık dönemini aşmıştır. Çocuk edebiyatı artık bir vakıadır. İlmi bir literatürü de oluşmaktadır.
Mümeyyiz ilk çocuk edebiyatı dergimizdir. Derenin altından çok sular akmış , yeni çocuk edebiyatı dergileri çıkmıştır. Gonca ,Türkiye Çocuk , Kumbara , Bilim Çocuk vb. onlarca dergi piyasada satılmaktadır. Bu dergi zenginliği de iyiye işarettir. Periyodik yayınlar ; çocuk edebiyatının anlaşılmasına ve yayılmasına çok katkı yapmaktadır. Çocuk yayınlarında onları aptal yerine koyar ve onları öğüt makinesine çevirirsek , çocuklar bunu hiç affetmez . Bugünün çocuğu çok teknik ve algısı çok iyi. Ayrıntıları ve ruhunun ne istediğini bilen çocuklarımız var.Yani “cin ali çocukları” değiller! Keloğlan melodramını da aşmış vaziyetteler ! Çizgi filmlerde hata bulan çocuk çağına doğru evriliyoruz. Çocuklar, büyüklerinden ve küçükler için yazan ağabeylerinden ; annelik babalık değil, yârenlik bekliyor.Onlar, yarının büyükleri.İçinizdeki çocuk ölmesin. Kalın çocukça.
Kitap notu: Keloğlan Suskunlar Ülkesinde , Masal , Melike Günyüz , Erdem Yay.
İsa Çolaker
