İsa Çolaker Kişisel Web Sitesi Edebiyat ve deneme yazıları
Unutulmak ya da unutmak insani bir duygudur. Oysa bazı hocalar unutulmaz. Tıpkı Mahmut Hoca gibi. Onları unutulmaz kılan meziyetler de mevcuttur. Bunlar duygu, düşünce, davranış becerilerdir. Unutulmaz hocaların davranış kodlarına geçmeden, hocayı kalıcı yapan vasıflara bakmakta yarar var. Değerli ve mesleğini bilen hoca kalıcı oluyor. Burada değer de maddi değildir. Kıymetli ve özel birisi olmaktır. Ne yaparsa hoca kalıcı olur veya unutulmaz hocanın vasıfları hangisidir?
Buna göre unutulmaz hocanın birinci vasfı, anlaşılmayı bekleyen ve fark edilmemiş talebeyi bulmak becerisidir. Öğrenci sıradan da olsa, fark edilmeyi bekleyen bir yetenek deposudur. Öğrencilerin ortalama benzer noktası budur. İyi talebe keşfedilmeyi bekleyendir. Sinik, ezik, asosyal gibi dursa da böyledir. Yetenek avcısı hoca, bu durgun talebeyi yakalayandır. Tabiri caizse iyi talebe madendir. Bu madeni işleyen de iyi hocadır. Kaşif öğretmen, yetenekli ve özel talebesini ortaya çıkaran adamdır. İyi hoca; dolu, vasıflı, karakterli öğrenciyi bulur, onu yaşama hazırlar. Hayata kattığınız her talebe, sizi bir adım daha öne çıkarır.
Talebesini kamuoyuna kazandıran da iyi hocadır, unutulmaz adamdır. Öğrenci nasıl kamuoyuna mal edilir? Bunu nasıl yaparız? Bunu yapabilen de iyi hocadır. Herkesi başarıda eşitlemek mümkün değildir. Adalet ve liyakatle yakaladığımız iyi talebe, vitrine çıkmak ve misyon sahibi olmak ister. İyi talebe; sunumla, çalışmayla, kariyerle ortaya çıkar. Kimse, durduk yerde keşfedilemez. Yatan talebe ortaya çıkarılmaz, yatarak da liyakat olmaz. Çalışarak liyakat oluşur. İnsan yeteneği, çalışarak liyakate tahvil edilir. Doğada tembel bir başarı hikayesi yoktur. Tabiat, yatarak gelişilen bir yer değildir. Laboratuvar, teknik, bilim, kariyer gibi hususlar sizi yetenek hareketine haiz kılar. Yarışmacı, rekabetçi ve başarı odaklı bir bilgi de tek başına yetenek değildir. Mesela bir mecmua çıkarmak, kermes yapmak, kitaplık kurmak vb. sosyal davranışlar da öğrenciyi öne çıkarır. İyi hoca da bunları teşvik eder. Bu yolla kamuoyuna çıkaracağınız her talebe, sizi unutulmayacak hocalar arasına sokar.
Unutulmaz hoca, talebesine kıymet veren adamdır. Kıymetli, değerli gördüğünüz her talebe, potansiyel adam olma yarışçısıdır. Sadece başarı odaklı bir eğitim, arif ve adil bir öğrenci tipini ortaya çıkarmaz. Bugünkü bencil, banal, başarı fetişisti talebeler bunların ürünüdür. İyi hoca, talebesini idealize eden adamdır. Aslında unutulmaz hocalar ligi de mevcuttur. Bu ligin sosyal kurucuları da ödül dağıtan bürokrasi değil, talebelerimizdir. Öğrencisini okuryazar kılan, onu fark edilir hale getiren hocalar unutulmazdır. Siz öğrenciyi inşa edersiniz de talebe bunun farkında olmaz. Talebeye vereceğiniz somut idealler, onları adam eden fazilet ilkeleridir. İyi hocanın yakın ve uzak idealleri vardır. Bunu da kıymetli talebelerine verir. Ayrım da yapmaz. İdeali olamayan hoca, kalıcı da olamaz. Zamana hükmeden hoca, ideallerini gerçekleştirmiş adamdır. Büyük Türkiye, Kızıl Elma, Mavi Vatan uzak ideallerimiz olduğu kadar; teknofest, tübitak, aselsan vb. çabalar da yakın idealler toplamıdır.
Öğrencisiyle hemhal olan, çevresiyle de hemdert olan hoca, unutulmazlığa doğru adım atar. Zamanı öğrencileriyle geçiren hoca, onun üretken ve çalışkan bir adam olmasına yardımcı omur. Eğitim üretim içindir diyen Alucralı hemşerim Harun Karadeniz çok haklıdır. Biz hemhal ve hemdert olmayı unuttuk. İyi hoca, talebesinin dertlerini de dinlemelidir. Derdi olmayanın davası olmaz diyen eskiler haklıdır. Bu kavramları yaşama geçiren hoca, unutulmazlar kervanına katılır. Unutulmaz hocanın ortak hedefleri de vardır. Bunlar retorik ve teorik eğitim kitaplarında yazmaz. Merhamet, vicdan, hikmet, irfan, arif, bilgelik vb. kavramlardır. Uygulamayla öğrenci yaşamına girerler. Yunus ustanın hamdık, piştik elhamdülillah dediği irfan eğitimidir. Vesilesi de odun taşımak olabilir! Bu eğitim için, kadim edebiyat ve kültür metinlerini okutmakta yarar vardır. Ne diyor şair:” İşitin ey yârenler,/Kıymetli nesnedir aşk./Değmelere bitinmez,/Hürmetli nesnedir aşk.”Evet. İyi hocalık biraz da aşk eğitimi ister. Yani sevgi istidadınız olacaktır.
Gençlere böyle kadim metinler okuyarak yaklaşırsak, onların da unutulmaz insanlar olmalarına vesile oluruz. Yani hoca ve öğrencisi hayırda ortaktır prensibiyle hareket etmemiz lazım. Unutulmayacak hoca, aynı zaman da unutulmayacak talebeler de yetiştirmek zorunda. Sadece bilgiyle talebe inşa edemeyiz. Klasik metinleri okuyacak, onların vazettiklerini yaşama geçirecek talebelere de ihtiyaç vardır. Demek ki, unutulmazlık iki taraflıdır. Sizi unutturmayacak öğrenciye de ihtiyaç vardır. Hikmet, felsefe, din, dil, ahlak vb. kavramlarla donatılmış öğrenciler, unutulmazlık kervanına katılırlar. Bu ilkeleri kovalayan hocalarımız da unutulmazlık yolculuğuna çıkarlar. Uzun bir yolun yolcularıyız. Koştukça koşuyoruz. Unutulmazlık bir duygu değildir, uzun soluklu bir fikri mücadeledir. Benim unutulmazlarım da böyleydi. Gürültü, şamata ortamında dokunamadığımız her öğrenci, bizi arkasında bırakarak, yabancı ve yalancı bir dünyaya yelken açar. Görevimiz büyük, yolumuz çetindir. Ulaşamadığımız, dokunamadığımız, unuttuğumuz her öğrenci toplum için bir tehlike unsurudur. Unutulmaz hocaların sayısı azaldıkça, unutulacak talebenin sayısı da artmaktadır. Bu da böyle biline.
Ufuk açıcı, unutulmaz hocalık yolumuzu aydınlatacak bir metinle bitirelim: “Kişi bile söz demini demeye sözün kemini/Bu cihân cehennemini sekiz uçmağ ede bir söz/Yürü yürü yolun ile gâfil olma bilin ile/Key sakın ki dilin ile cânına dağ ede bir söz/Yûnus imdi söz yatından söyle sözü gayetinden/Key sakın o şeh katından seni ırağ ede bir söz.” Hadi bakalım kolay gelsin. Unutulmayanlardan olmak dileğiyle.
isa çolaker
