İsa Çolaker Kişisel Web Sitesi Edebiyat ve deneme yazıları
Rahmetli dil ustası, Refik Halid Karay’ın dil işleri adlı bir denemesi vardır. Öğretmenler de kelime ustası olmak zorundaır. Özellikle edebiyatla iştigal edelerimizin, kelime ve dil işlerinde serbest olmadığını düşünenlerdenim. Kuşkusuz her insan, seçtiği kelimeler kadar insandır. Bu hususta hocaların daha sorumlu ve dikkatli olmak zorunda olduklarını biliyorum. Biz kelime işlerinden sorumluyuz. Neyi okuruz,neyi yazarız? Hangi kelimeleri seçerek konuşuruz, bizim uğraşımız budur. Kuyumcu işçiliğiyle yapacağımız kelime işleri ve dil işçiliği bizim varlık meselemeizdir. Ne kadar güzel ve iyi kelimeler kullanırsak, o kadar iyi bir öğretmen oluruz. Topluma ve öğrencilerimize de örnek oluruz.
Öğretmenin seçtiği kelimeler,doğru, güzel,estetik olmalıdır. Öğretmen, huzura vesile olacak kelimeler seçmezse, muhataplarına ışık vermekte zorlanır. Onun seçtiği kelimeler rikkate, şefkate yol açmıyorsa, hakikate işaret edemez. Bugün hakikati kovalayan, irfan sahibi öğrenci yetiştiremiyorsak, sebebi budur. Diploma avcısı, bozuk, eksik, boş öğrenci tipi bu aralıkta yetişmektedir. Kelimelerin klavuzluk etmediği öğretmen, eksik bir öğrenci tipi yetiştirecektir. Kelime dünyası eksik ve zayıf olan öğretmen, öğrencisinin geleceğine ket vuracaktır. Ortalama ders saatinde onlarca kelime kullanan öğretmen, her derste üç-beş yeni ve derinlikli kelime kullanmak durumundadır. Entelektüel öğretmen, kelime dünyası aktif öğretmendir. Velud, fütürist, ebleh, irfan, aydın vb. ufuklu kelimeleri anlayan ve anlatabilen öğretmenden kazanacaklarımız çoktur.
Kelimeleri kovalayan öğretmen, onların bir adem olduğunu da bilir. Bir kelime, bir insan diyen atalar haklıdır. Öğretmenin seçtiği kelimeler, öğrencilerin ahlak ve davranış dünyasını da kurar. Yalanın, yanlışın, kötünün kelimeleri bizim dünyamızda olmadığını bilmeliyiz. Öğretmen, rüzgara ve devre göre kelime kullanamaz. Onun eskimez,pörsümez kelimeleri vardır. Ahlak, maneviyat, edep, iyilik ve güzellik gibi. Öğretmenin öğrencisi, onun kelimeleriyle inşa edilir. Akıntıya kürek çeken, popüler dile yenik düşen öğretmen, kabını dolduramayan insandır. İnşa edeceğiniz her insan, öğretmenin kelime tuğlalalıyla kurulur. Her yıl kullandığınız farklı ve özgün kelimeleriniz olsun. Dava, deva, insan, adam, duruş gibi. Öğrencinizi keliemelerle toparladığınız kadar, dil işçiliğiyle adam edersiniz. Unutulmayan, size has kelimeleriniz varsa, siz iyi bir muallim adayıdırsınız.
Sizin seçtiğiniz kelimeler, sözlüğün derin ve vukufiyeti olan sözcükleri olsun. Kelime kuyumcusu yazar ve edipleri okuyarak, ısrarla okutunuz. Mustafa Kutlu, Nihad Sami Banarlı, Nazan Bekiroğlu, Ahmet Hamdi Tanpınar, Refik Halid Karay, Ömer Seyfettin kelime yoldaşınız olsun. Öğretmenin seçtiği kelimeler, hizmete ve hürmete yönelik de olmalı. Çünkü ahlak ve maneviyat kelimelerle kurulur. Merhamet ve vicdan dille işlenir. İyi bir insanı, dil ve dinle kuracağınızı unutmayınız. Ben böyle gördüm, böyle de yazıyorum. Kelimelerime bakrsanız, nasıl birisi olduğumu ve düşüncelerimi anlarsınız. Dilin, insanı kamile giden yolun taşları olduğunu iyi bilenlerdenim. Size de tavsiye ederim. Kamil insan olmak ancak, dille anlaşılacak bir şeydir. Biraz da dine hakim oldunuz mu, dilin bir kimlik meselesi olduğunu anlarsınız. İnsanın dilinin altında olduğu gerçeği bir vakıadır.
Öğretmen seçtiği kelimelerle kalpleri yumuşatmalı,öğrencinin derdine derman olmalıdır. Oyun kurucu öğretmen, sahanın elemanlarını ancak kelimelerle yetiştirir. Öğretmenin seçtiği, tavsiye ettiği kelimeler, iki dünya saadetini de kapsamalıdır. Bir ayağı dünyada, diğer ayağı ahirette olan kelimler, insanı bir daha kuşatıcıdırlar. İlim, fazilet, beka, vatan, iman kelimeleri gibi. Hocanın ve öğrencinin kelime dünyası bu gibi kelimeleri kuşanırsa, iyilik yolculuğuna başlamış oluruz. Derin kelimelerin derin talibi olacak öğrencilerimiz olacaktır. Yeter ki,öğrenmeye talip bir neslin aşinası olalım. Marifet ilitfata tabiidir. Kelimelerin dünyası da marifetlerle doludur. Her kelime bir dünya ve ahiret tuğlasıdır. Allahın ilimi de kelmelerde gizlidir. Kelimelerin sıcaklığı dili ve insanlığı ısıtır. Öğrencileri de hayli ısıtır. Güzel insan, güzel kelimelerle inşa edilir.
Öğretmenin; araçsallaştığı, açığının arandığı bir eğitim düzeninde yegane kurtarıcısı; yine ilmi ve entelektüelliği olacaktır. Yani kelime ve dünya görüşü zengin bir öğretmen, her zaman kelime dünyasının yararını görecektir. Az kelime, az görgü; az ilim, az irfandır. Dolayısıyla daha çok okuma ve daha çok dil örüntüsü diyerek, meslektaşlarımı dilin fantezi, metafor zenginliğine davet ediyorum. Kelime dünyası zengin bir öğretmen, gönül dünyası varsıl bir insan olacaktır.Kifayetsiz muhterislerden olmamak için, haydi kelime zengini bir dünyaya diyorum. Kelime, dil ustalığını konuştuğumuz yazımızı, yine bir dil zengini metinle bitirelim. Buyrun Bedri Rahmi ustaya: “En azından üç dil bileceksin / En azından üç dilde / Canımın içi demesini / Kırmızı gülün alı var demesini / Nerden ince ise ordan kopsun demesini / Atın ölümü arpadan olsun demesini / Keçiyi yardan uçuran bir tutam ottur demesini / İnsanın insanı sömürmesi / Rezilliğin dik alası demesini / Ne demesi be / Gümbür gümbür gümbür demesini becereceksin.” Evet, en az üç dil bileceğiz.
isa çolaker
