İsa Çolaker Kişisel Web Sitesi Edebiyat ve deneme yazıları
Öğretmenlik zor zanaattır. Kimse hocalığı küçümsememelidir. Salgın, bunu bir kere daha gösterdi. Daha dün, hocasız da bu iş yapılır diyenler, bugün öğretmensiz bir eğitimin zor olduğunu idrak ettiler. Evde çocuğunu susturamayan veli, öğretmenliğin kıymetini anlar oldu. Hocalarımız da zaten var olan itibarlarını yükseltmek için, daha çok özelliklere sahip olmalılar.Asgari şartlarını yazacağım öğretmenlik, biraz da erdem ve istek meselesidir. İstek ve arzu olmadan, bu mesleği icra etmemiz mümkün değildir. Hocaların asgari vasıfları konusunda, tecrübelerimiz dayanarak biz de bir şeyler söyleyelim derim.
Merhametsiz insanın öğretmen olması gerçekçi değildir.Merhamet ortamında büyümemiş bir öğretmen, talebelerin belalısı olacaktır. Bunu çok defa müşahede etmişimdir. Dayağı araçsallaştıran öğretmenin geçmişinde, gözle görülür bir şiddet hikayesi vardır. Onun için, merhametli olmak öğretmen için olmazsa olmaz bir niteliktir. Baba gibi öğretmendir denilen adamlar, genelde merhametli ve babacan tavırlı hocalardır. Merhametli hoca; affeden, görmeyen, sövmeyen, dövmeyen bir öğretmendir. Tanıklıklarımız da göstermiştir ki, merhametli hoca, aynı zaman da verimli hocadır. İlgili, bilgili, paylaşmacı, çıkarsız hoca,merhametli hoca olandır.
Vicdansız adam da öğretmen olmamalıdır. Merhamet ve vicdan başat gibi gözükseler de, aynı şeyler değildir.Doğayı, insanı, hayvanı, Allahı, börtü böceği sevmeyen adamın vicdanı zayıftır.Karıncayı incitmeyen adam hoca olmalıdır. Öğrencisini kemerle döven adamdan hoca olmaz! Çünkü vicdan sorunu olan adam, kemerle dayak atar. Vicdan bir kız ismi değildir.Pratiği ve teorisi olan bir varlık değeridir. Köpeğini döven adamın vicdan meselesi vardır. Öğrencilerine eşit ve vicdanlı yaklaşan öğretmen, her daim bir sevgi halesiyle karşılanır. Anne şefkati gösteren bayan öğretmenlerin, daha aranır olma nedeni budur. Onların anne şefkati, öğretmenlik için iyi bir değerdir. Çünkü erkekte sadece merhamet vardır ama, bayan da hem merhamet hem de şefkat vardır. Onun için, bayan öğretmenlerin bir adım önde olduğunu söyleyebilirim. Bayan arkadaşlarımızın mesleğe ilgisi ve daha çok itibar görmeleri biraz da buna bağlıdır diye düşünürüm.
İdealist olmayandan da öğretmen olmaz. Hocanın uzak ve yakın olmak üzere idealleri olacaktır. Yakın ideal, kendini yetiştirmek ve insanlara hizmet olabileceği gibi; uzak ideal de memleket sevgisi ve insanlık duygusu olabilir. Kızıl elma, ilay-ı kelimetullah, çağdaş uygarlık seviyesinin üstüne çıkmak gibi, uzak ideallerimiz de olmalıdır. Uzak idealler zaman ister.Uzaya gitmek, ekonomiyi geliştirmek, insan yetiştirmek kısa ideallerimiz de olmalıdır. Bunlar, nesilleri diri tutar. Başarılı bir nesil için, mutlak ideallerimiz olmalıdır. Ahlaklı, imanlı, güvenli, çalışkan bir nesil ideallerimiz arasında olmalıdır. Sadece ekonomik bir nesil yetiştirmek, banal bir insan topluluğuna yol açar. Bugün yaşadığımız budur. Test ve tostla karın doyabilir ama, kafası boş bir nesil yetiştirmiş oluruz.Milli heyecanları, hassasiyetleri, duyguları olan bir nesil; ancak değerlerle yetiştirilir.Kutsal, vatan, ideal, yurt, bayarak, dil, din gibi unsurlar bir idealler toplamıdır.
İman ve ahlak sıkıntısı olan adamdan da öğretmen olamaz. Büyük Türkiye ideli kuran Nurettin Topçu, ahlak ve imana büyük vurgu yapar.Ahlaki bütünlüğü sıkıntılı bir değerler manzumesi olan öğretmen, başka ülkelerin ve ideallerin türküsünü söyler. Mesela, sadece paraya kurgulanan bir kafa yapısı da öğretmenlik yapamaz.Ek ders, para, araba, ev tutkusu mesleğinin önüne geçmiş kafalar da hocalık yapamıyor.Okullarımız, bu tip vasıfsız ve memur kafalı öğretmenlerle yürüyemez. Sınıftan kaçan, dükkanına koşan adamdan da hoca olmaz. Olsa olsa manav hocası olur!Öğretmenlik bir iştah mesleğidir.Fikri açlık çekmeyen, okumayan, iyi bir kütüphane sahibi olmayan adam da öğretmen olmamalıdır.Maalesef kpss’de iyi öğretmen seçemiyor.Sadece hocaları sıralıyor. Ruhu olmayan sınavların, iyi insan yetiştirme düzenine katkısı olamaz. Durum budur.Ahlak, bir bütündür. Öğretmen ahlakı da bir etik ister.İslam’la ve eğitimle taçlandırılmayan her meslek, biraz eksik kalır.Allah korkusu iyi bir eğitim aracı olduğu kadar, iyi bir eğitimci yetiştirme aracıdır da.
Değersiz adamdan da öğretmen olmaz.Öğretmenlik bir değerler toplamıdır.Toplumsal kabullere dayalı değerler, öğretmen mizan terazisidir.Sevgi, eşitlik, adalet, beraber yaşama, birlik, çokluk, istiklal, istikbal, demokrasi, yiğitlik vb. değerleri özümsemiş bir öğretmen, yurduna ve insanlığa epey ışık tutacaktır.Artık değerler eğitimi diye bir dersimiz bile var. Değersiz öğretmen aynı zaman da ahi de olmaz. Tarihsel geçmişimizde öğretmen bir ahidir de.Fadime Bacımızın ilk bayan ahi ve sendikacı olduğu eğitim geçmişimizde, iyi değer örnekleri de mevcuttur.Paylaşmayı, beraberliği, dayanışmayı, birlikteliği önermeyen bir öğretmen yetiştirme düzeni de bencil hocayı önceleyecektir.Para yoksa, ders de yok diyemeyiz.Filyasyon ekiplerinde görev alan meslektaşlarımı kutluyorum.Öğretmenlik bir arazi ve doğa mesleğidir de.En iyi öğreten tabiattır. Tabiata baktığınız zaman, iyi talebenin tabiatın bağrında yetişeceğini görürsünüz.Güzel bir temenna ile bitirelim: “Gör zâhidi kim sâhib-i irşâd olayım der/Dün mektebe vardı bugün üstâd olayım der” üstat Ruhi’nin söylediği gibi, üç kuruşa beş köfte yok.Dün irşat olmadan, bugün üstat olmak ya da öğretmen olmak mümkün değildir.Önce öğretmenlik vasıflarına sahip olalım, sonra hocalık erdemine kavuşuruz.
