NEYE EVET , NEYE HAYIR

Tweet

Pocket

                Hayatımız evet ile hayır arasında gidip geliyor .İki efsunlu kelimenin o kadar  geniş arka planı var ki ! Neye evet , neye hayır diyeceğimizi bazan bilemiyoruz . Onun için dedim ki ; neye evet , neye hayır ? Ben iki kelimenin de çok büyük etki alanı olduğuna inanıyorum . Belki de yaş ilerledikçe etki alanı artan en iyi iki kelimeyi  konuşuyoruz .Erken dönemde her şeye evet- hayır diyen birisi olarak , artık kolay evet hayır demiyorum .Seçerek , eleyerek , dinlenerek , aklederek evet –hayır diyorum . Öyle olması da gerekmiyor mu ? Yaş kemale erdikçe , evet-hayır kelimesini daha dikkatli ve entelektüel kullanıyoruz . İrfan biraz da bunu gerektiriyor .Allaha evet dediğimiz andan itibaren , evete muhatap bir inanç geleneğinden geliyoruz . Bela kelimesi evet anlamını da kapsar . O zaman , nerede  hayır diyeceğimize de bakmakta fayda var .

Evet ; sanata , edebiyata ve güzelliğe evet . İnsanın tabiattaki arayışı bunlara evet demeyi zorunlu kılıyor .Bezm-i ezelde bir güzelliğe evet diyen ruhumuz , dünyadaki iyi şeylere evet demeyi de mecburi kılıyor . İyi yazıya , iyi kelama , iyi söze , iyi romana evet . MinyeliAbdullah’a , İnceMemed’e , Babalar ve Oğullar’a , Raskolnikof’a evet . Mona Rosa’ya , İstiklal Marşı’na , Ben Sana Mecburum ‘a , Ebu Zeran’a , Han-ı Yağma’ya , Memleketimden İnsan Manzaralarına , Hakim Bey’e de evet . İnsan neye evet dediğini bilemiyorsa , esas mesele orda başlıyor . Yukarıda saydığım eserleri bir çırpıda sayan bir kafaya , ancak yıllar sonra ulaşabildik .O zaman , evet demenin de bir zamana ihtiyacı var . Neye evet dediğimizin de bir süreci var . Zamana iyi kullananlar , neye evet diyeceğini bilenlerdir .

Evet ; filme , resme , hatta evet . İnsanın kalibresi biraz da , kendini yansıtan sanatlara ilgisinden belli olur . Yandaki sanatlar , Allah’ın insana ve insanın tabiata yansıttıklarının tezahürüdür.Vavın , elifin , yenin inceliğini kaleme döken insan ; hattın ve hattatinlerin kalbine evet demez mi ? Pir Hamdullah’ın , Hamid Aytaç’ın ve daha bir çok adsız kalem erbabının değerine evet demek ne güzeldir . Osman Hamdi Bey merhumun ‘Kaplumbağa Terbiyecisi’nin resmedicisini anmak ve ona evet demek ne kadar kadirşinas bir durumdur . Yaşayan Ahmet Gümüştekin resimlerindeki egzotizmi ve derin ışık görüntülerini anlayarak evet demek ne güzeldir . Tabiatında bir ressamı  olduğunu bilerek  ve Kalem sahibine inanarak çizmek ne güzelliktir . Evet demek de böyle bir eylemin güzel adıdır .

Evet ; düşünceye , fikre , irfana evet . Modern insanın zorlandığı evetlemelerden biri de bunlardır . Ham akla ve düz bilime taparak düştüğümüz yanlışlardan birisi de ,irfana evet demeyişimizdir. Eşyayı giydirir ve ona teslim olmadan anlamlı yönetirseniz ortaya irfan çıkar . Kültürün iyi kodlanması burada gizlidir .AhmetYeseviDivan-ı Hikmetine , Yunus Emre Divanına , Fuzuli Leyla vü Mecnun’una , Hacı Bektaş Veli Makalat’ına evet derseniz ortaya irfani bir yapı çıkar . Yazı boyunca evet demenin sosyolojisini anlatmaya çalıştım . Her şeye evet demeyeceğimizi de anlamışsınızdır .Sebepsiz evetler , sizi zora sokar .Anlamlı ve kodları olan bir evet antolojisi , size iyi bir ışık tutar .Neye evet demenin şartlarını iyi okuyan birisi olarak , evetlediklerimizin bizim olacağını bilmemiz gerekir .Hayıra dönmek , kolay bir düşünme eylemi değildir .

Hayır ; kötü filme , yanlış insana hayır .Arkadaşlık ve yarenlik gelişmenin işaretidir . Hayır dediğiniz insanlarla düşüp kalkmayınız . Kötü film , kötü insana benzer . İnsanı yolda bırakır . Türkleri kötüleyen Gece Yarısı Ekspresi , bizi yanlış tanıtmadı mı ?Yanlış arkadaş insanı yanıltmaz mı ?Onun için , iyi arkadaş altın gibidir .Kardeşini seçemezsin ama , dava arkadaşını seçersin . Hayır demeyi bilirsek , kötü arkadaşlar bize yaklaşamaz . Hayır dediklerimiz , ertelediğimiz insanlardır .Ertelenen yaşamlar ve reddedilen insanlara hayır demek , ayıp değildir . İnsan evet dediği kadar , hayır diyebilen insandır .Ara ara hayır diyemeyen insan , gerçekçi insan olamaz .Mesela ; ‘İyi , Kötü ,Çirkin’ filmi , iyi bir hata eleştirisi filmidir .

Hayır ; şiddete , zulme , ayrımcılığa hayır .Dikkat ederseniz , hayır demek zor bir olay . Evet demenin kolaylığı biraz da , insanın doğası ya da fıtratından geliyor . Hayır demenin zorluğu da , şeytana hayır diyememeden olsa gerek ! Adem atamız da , hayır diyemediği için , sıkıntıya düşmedi mi ? Cennetten kovulmanın yorgunluğu , hayır diyememenin sonucunda olmadı mı? Hayır demek zordur ama , insan biraz da hayır dediği kadar insandır ! Devlet yönetiminde de hayır önemlidir .İdare-i maslahata uyarak , Esed zulmüne ses çıkarmazsanız , zalim profiline girersiniz . Ortadoğu’da ne işimiz var diyenler , gizli zulme ortak olduklarını bilmiyorlar . Zalimin karşısında hayır demek , ayrı bir anlamlı hayırdır . Tüm bu evet-hayır savrulmasından sonra , iyi bir ‘evet şiiri’yle bitirelim :” Evet hatırladım  / Küçük basit şeyler  / Yetiyor kederlenmeye  /  Ya mutluluğa” Cahit  Zarifoğlu , ne güzel söylemiş ! Neye evet , neye hayır takdir sizin !

                Hayatımız evet ile hayır arasında gidip geliyor .İki efsunlu kelimenin o kadar  geniş arka planı var ki ! Neye evet , neye hayır diyeceğimizi bazan bilemiyoruz . Onun için dedim ki ; neye evet , neye hayır ? Ben iki kelimenin de çok büyük etki alanı olduğuna inanıyorum . Belki de yaş ilerledikçe etki alanı artan en iyi iki kelimeyi  konuşuyoruz .Erken dönemde her şeye evet- hayır diyen birisi olarak , artık kolay evet hayır demiyorum .Seçerek , eleyerek , dinlenerek , aklederek evet –hayır diyorum . Öyle olması da gerekmiyor mu ? Yaş kemale erdikçe , evet-hayır kelimesini daha dikkatli ve entelektüel kullanıyoruz . İrfan biraz da bunu gerektiriyor .Allaha evet dediğimiz andan itibaren , evete muhatap bir inanç geleneğinden geliyoruz . Bela kelimesi evet anlamını da kapsar . O zaman , nerede  hayır diyeceğimize de bakmakta fayda var .

Evet ; sanata , edebiyata ve güzelliğe evet . İnsanın tabiattaki arayışı bunlara evet demeyi zorunlu kılıyor .Bezm-i ezelde bir güzelliğe evet diyen ruhumuz , dünyadaki iyi şeylere evet demeyi de mecburi kılıyor . İyi yazıya , iyi kelama , iyi söze , iyi romana evet . MinyeliAbdullah’a , İnceMemed’e , Babalar ve Oğullar’a , Raskolnikof’a evet . Mona Rosa’ya , İstiklal Marşı’na , Ben Sana Mecburum ‘a , Ebu Zeran’a , Han-ı Yağma’ya , Memleketimden İnsan Manzaralarına , Hakim Bey’e de evet . İnsan neye evet dediğini bilemiyorsa , esas mesele orda başlıyor . Yukarıda saydığım eserleri bir çırpıda sayan bir kafaya , ancak yıllar sonra ulaşabildik .O zaman , evet demenin de bir zamana ihtiyacı var . Neye evet dediğimizin de bir süreci var . Zamana iyi kullananlar , neye evet diyeceğini bilenlerdir .

Evet ; filme , resme , hatta evet . İnsanın kalibresi biraz da , kendini yansıtan sanatlara ilgisinden belli olur . Yandaki sanatlar , Allah’ın insana ve insanın tabiata yansıttıklarının tezahürüdür.Vavın , elifin , yenin inceliğini kaleme döken insan ; hattın ve hattatinlerin kalbine evet demez mi ? Pir Hamdullah’ın , Hamid Aytaç’ın ve daha bir çok adsız kalem erbabının değerine evet demek ne güzeldir . Osman Hamdi Bey merhumun ‘Kaplumbağa Terbiyecisi’nin resmedicisini anmak ve ona evet demek ne kadar kadirşinas bir durumdur . Yaşayan Ahmet Gümüştekin resimlerindeki egzotizmi ve derin ışık görüntülerini anlayarak evet demek ne güzeldir . Tabiatında bir ressamı  olduğunu bilerek  ve Kalem sahibine inanarak çizmek ne güzelliktir . Evet demek de böyle bir eylemin güzel adıdır .

Evet ; düşünceye , fikre , irfana evet . Modern insanın zorlandığı evetlemelerden biri de bunlardır . Ham akla ve düz bilime taparak düştüğümüz yanlışlardan birisi de ,irfana evet demeyişimizdir. Eşyayı giydirir ve ona teslim olmadan anlamlı yönetirseniz ortaya irfan çıkar . Kültürün iyi kodlanması burada gizlidir .AhmetYeseviDivan-ı Hikmetine , Yunus Emre Divanına , Fuzuli Leyla vü Mecnun’una , Hacı Bektaş Veli Makalat’ına evet derseniz ortaya irfani bir yapı çıkar . Yazı boyunca evet demenin sosyolojisini anlatmaya çalıştım . Her şeye evet demeyeceğimizi de anlamışsınızdır .Sebepsiz evetler , sizi zora sokar .Anlamlı ve kodları olan bir evet antolojisi , size iyi bir ışık tutar .Neye evet demenin şartlarını iyi okuyan birisi olarak , evetlediklerimizin bizim olacağını bilmemiz gerekir .Hayıra dönmek , kolay bir düşünme eylemi değildir .

Hayır ; kötü filme , yanlış insana hayır .Arkadaşlık ve yarenlik gelişmenin işaretidir . Hayır dediğiniz insanlarla düşüp kalkmayınız . Kötü film , kötü insana benzer . İnsanı yolda bırakır . Türkleri kötüleyen Gece Yarısı Ekspresi , bizi yanlış tanıtmadı mı ?Yanlış arkadaş insanı yanıltmaz mı ?Onun için , iyi arkadaş altın gibidir .Kardeşini seçemezsin ama , dava arkadaşını seçersin . Hayır demeyi bilirsek , kötü arkadaşlar bize yaklaşamaz . Hayır dediklerimiz , ertelediğimiz insanlardır .Ertelenen yaşamlar ve reddedilen insanlara hayır demek , ayıp değildir . İnsan evet dediği kadar , hayır diyebilen insandır .Ara ara hayır diyemeyen insan , gerçekçi insan olamaz .Mesela ; ‘İyi , Kötü ,Çirkin’ filmi , iyi bir hata eleştirisi filmidir .

Hayır ; şiddete , zulme , ayrımcılığa hayır .Dikkat ederseniz , hayır demek zor bir olay . Evet demenin kolaylığı biraz da , insanın doğası ya da fıtratından geliyor . Hayır demenin zorluğu da , şeytana hayır diyememeden olsa gerek ! Adem atamız da , hayır diyemediği için , sıkıntıya düşmedi mi ? Cennetten kovulmanın yorgunluğu , hayır diyememenin sonucunda olmadı mı? Hayır demek zordur ama , insan biraz da hayır dediği kadar insandır ! Devlet yönetiminde de hayır önemlidir .İdare-i maslahata uyarak , Esed zulmüne ses çıkarmazsanız , zalim profiline girersiniz . Ortadoğu’da ne işimiz var diyenler , gizli zulme ortak olduklarını bilmiyorlar . Zalimin karşısında hayır demek , ayrı bir anlamlı hayırdır . Tüm bu evet-hayır savrulmasından sonra , iyi bir ‘evet şiiri’yle bitirelim :” Evet hatırladım  / Küçük basit şeyler  / Yetiyor kederlenmeye  /  Ya mutluluğa” Cahit  Zarifoğlu , ne güzel söylemiş ! Neye evet , neye hayır takdir sizin !