1.Nân-ı huşke kâni’im gam yemezüm dünyâ içün
Minnetüm yok tâlib olman gence de Kârûne de
Ulvî-i İstanbûlî
Kuru ekmeğe razıyım, dünya malı için gam yemem . Minnetim yok, hazineye de talip değilim, Karun’un malına da.
2.Gayriden sorma gam-ı hicri gel benden sor
Sıgmaya binde biri nîce kitâb u varaka
Ârif Çelebi
Ayrılık derdini başkasından sorma, gel benden sor . Onun binde biri sayfalara ve kitaplara sığmaz.
3.Yoksa bâran gibi gökden katarât-ı âmâl
Yine bed-tâli’ olan hâib ü hâsir bulunur…
Nâbî
Emel damlaları gökten yağmur gibi yağsa da , kaderi kötü olanlar bu yağmurdan mahrum kalırlar.
4.Suhûletle gelir sanma kenâra keşti-i ümmîd
Müsâid bahta dâir bir muvafık rûzigâr ister…
Kelîm- i Eyyubî
Ümit gemisi kolaylıkla sahile gelir sanma. Müsait bahta ait uygun bir rüzgar ister.
5.Cüst- ü cû eyler tâ iğneden ipliğe dek
İster isen Hazret-i Îsâ misâlî göge ag…
Kânî
Hazret-i İsa (as) gibi göklere çıksan da , felek , iğneden ipliğe kadar seni arar bulur ve başına ne getirecekse getirir.
6.Olıcak bir kişinin bahtı kavî tâli’-i yâr
Kehlesi dahi mahallinde işe yarar…
İzzet Molla
İnsanın bahtı açık talihi yar olursa başındaki bit dahi bir yerde işe yarar.
7.Hakîm-i Mutlakın olmaz ise bir işde takdiri
Müfîd olmaz hezâr erbâb-ı aklın re’y ü tedbiri…
Derviş Çelebi – i Mevlevî
Bir işin meydana gelmesinde Allah’ın takdiri olmadıktan sonra , binlerce bilgi sahibinin bir araya gelip tedbir alması fayda vermez.
8.Gehî vuslatta âşık gâh mehcûr
Bu dünyâdır gehî mâtem gehî sûr…
Bâkî
Âşık gün olur sevgilisine kavuşur , gün olur ayrılık acısı çeker. Dünyanın hali böyledir, bazen düğün edersin, bazen yas tutarsın .
9.Bir acâib tâlihim var her işim bozgun düşer
Bülbül için dam kursam içine kuzgun düşer…
Âşık Çelebi
Öyle garip bir talihim var ki , her işim bozgun düşer. Bülbül için tuzak kursam , içine kuzgun düşer.
10.Ne siyâh eylemiş bu nâsiyeyi
Saçımı bembeyaz eden bahtım…
Abdulhak Hâmit
Saçımı bembeyaz eden talihim , yüzümü nasıl da simsiyah etmiş ?
11.Her şahsı harîm-i Hakka mahrem mi sanırsın
Her tâc giyen çulsuzu Edhem mi sanırsın…
Ziya Paşa
Herkesi İlahi sırları bilir mi sanırsın. Her taç giyen çulsuzu İbrahim Edhem mi sanırsın ?
12.Beşerin böyle dalâletleri var
Putunu kendi yapar kendi tapar…
Tevfik Fikret
Kendi yaptığı puta tapmak gibi dalaleti vardır insanın.
Yiyin efendiler yiyin bu hân-ı iştihâ sizin
Doyunca aksırınca tıksırıncaya kadar yiyin…
Yiyin efendiler yiyin bu iştiha sofrası sizindir. Doyuncaya , aksırıncaya , tıksırıncaya kadar yiyin.
13.Kadr-i dürr ü gevheri âdem bilir
Âdemi ammâ yine âdem bilir…
Şeyh Gâlip
Gerçi inci ve elmasın kıymetini takdir edenler insanlardır ama , insanın değerini de ancak insan olanlar bilir.
14.Âyâr-ı zâtı merdüm-zâdenin asla nihân olmaz
Zer-i meşkûk muhtaç-ı mihekk-i imtihân olmaz…
Şair Nüzhet
Asilzadenin kişiliğindeki yüksek ayar asla gizlenmez, her zaman kendini belli eder. Bu sikkeli altının mihenk taşına vurulmayışı gibidir.
15.Gözümde kalmadı yer gök batar çıkar giderim
Zemine münkesirim âsumâna muğberim…
Süleyman Çelebi
Gözümde yer, gök kalmadı, batar çıkar giderim. Dünyaya kırılmış , göğe gücenmişim !
16.Her kişi kim ola ol eksiksiz er
Kılmaz ol hiç kimse aybını nazar…
Süleyman Çelebi
Kim kusursuz bir insansa , kimsenin kusuruna bakmaz.
17.Tok olanlar bilemez çektiğini aç kalanın
Sırtı pek kimseye ahvâl-i şitâ yaz görünür…
Sâmî
Tok olanlar açların ne çektiğini bilmez. Sırtı pek kimseye, kış yazmış gibi görünür.
18.Bedre değil nigâhı cihânın hilâledir
Noksanadır nazarları sanma kemâledir…
Nergisî
Dünyadaki insanlar aya değil , hilale bakarlar. Onlar –insanların- olgunluklarına değil , kusurlarına bakarlar.
19.Ne sâl iledir ne mâl iledir
Beyim ululuk kemâl iledir…
Namık Kemal
Ne yaşla ilgisi vardır ne de mal ile… Beyim ululuk ancak olgunlukla elde edilir.