İsa Çolaker Kişisel Web Sitesi Edebiyat ve deneme yazıları
Günlük yaşamda zeki insanların farklılığına inanırım. Bunların zeka parıltılarını da sözel güçlerini gösteren fıkralarından da anlarız. Entelektüel çıtaları yüksek olan bu insanların filozofik tarafı da burasıdır. Edebiyat, sanat, bilim dünyasının önde gelen insanları, bu zekalarını ünlü söz, fıkra ya da aforizmaları yoluyla gösterirler.
Bu yazımızın çatısını onların fıkraları ya da nükteleri oluşturacaktır.Kendi adıma ben,bu fıkra ve anekdotları derslerimde eğitici olarak çok kullanıyorum. Fıkraların bir de anonim olanları vardır. Yazımızın esasını bunlar oluşturmayacaktır.Söyleyeni ve yazanı belli olan fıkraların toplumun pek ilgisini çekmediğini ve edebi bir geçmişi olduğunu biliyorum.Popüler olanın tuzağına düşmeden,eskilerin söylediği bu tarz fıkraların değerlendirilmesine bakalım.
Tarihi ve popüler kişiliklerin ağzından çıkan bu fıkraların mutlaka mesajı vardır.Yahya Kemal’in bir nüktesi şöyledir:” Üstat, Ankara’nın en çok neyini seversiniz? O’da şöyle cevap verir:-İstanbul’a dönüşünü der.” Şairin buradaki fıkrasının iletisi, İstanbul’a olan sevgisidir. O,Ankara’yı başkent olarak biraz bürokratik ve soğuk bulurmuş. İstanbul sevgisi, bu kadar nüktedan ve ince anlatılır.
Aynı içerik de ama,bir başka mesaj verilen fıkrayla devam edelim.Cennet mekan Sultan Fatih’e sormuşlar?İstanbul’u niçin fethettin?_ Önce o benim gönlümü fethetti,ben de onu fethettim.İki farklı İstanbul sevgisi ve iki farklı şehir sevgisi ifadesi.İşte,fıkraların mesajı farklı da olsa,nükteleri aynı.Fıkraları ilginç kılan dil de budur.Farklı mesaj ama,farklı fıkralar ve zeka zenginliği.
Fıkralar çoğu zaman politik mesajlar da iletirler.Onların politik dilini de zeki dinleyiciler anlarlar.Çünkü dinleyenlerin zeka algısı da fıkra iletisinin alınması açısından önemlidir.Çünkü fıkraları anlayamayan,algı özürlü çok tanıdığım olmuştur.Hatta öğrencilerimden hıhhhhh… diye zayıf tepki veren gençler biliyorum. Sokrat’ı ölüme mahkum etmişler. Eşi demiş ki ;-Haksız yere katledileceksin. Sokrat’ın cevabı , çok politik ve akıllıca olmuş:_Ne yani hatun , bir de haklı yere mi katledeceklerdi.?Adaletin olmadığı yerin anlatımı, bu kadar güzel fıkrayla olurdu.Zalimlere ince bir eleştiri içerir fıkra.
Fıkraların bir diğer önemli yanı da, tarihsel kişiliklere ve onların sözlerine verdiği önemdir.Sevdiğimiz tarihî kişiliklerin kıssalarını ve onlardan çıkardığımız dersleri en iyi onların fıkraları anlatır.Napolyon İspanya seferini kazanır.Yenik İspanya kralı konuşur.”Siz ancak para ve mal için savaşırsınız.Biz namus ve şeref için savaşırız.”Napolyon, hazır cevap olarak şu cevabı verir:Evet,insanın neyi eksikse onun için savaşır.
Meşhur hazır cevaplardan derlediğimiz fıkralarla anlattığımız zekanın gücü budur.Esprili insanlar her daim,zeka pırıltısına sahiptir.Onları dinlemekte ayrı bir keyiftir.Onun için,fıkra kapasitemiz zengin ve yaratıcı olsun.Günlük yaşamda çok işe yaradığını göreceksiniz.Kendi adıma ben bunu yaşıyorum.Duru bir insanı zengin kılan bir edebi türü size tanıtmış olduk.Fıkra dolu ve sevecen bir yaşamınız olsun.Gülmecesi olan insanlar,aşk ve sevgi dolu insanlardır.Yazımızı güzel bir Neyzen Tevfik Kolaylı fıkrasıyla kapatalım:
Çalarken..*
Soruyorlar:
–Neyzen,çalarken mi neşelenirsin,yoksa neşeli olduğun zaman mı çalarsın?
Maliye Bakanı hakkında yolsuzluk dedikodularının dolaştığı bir dönemdir.
Neyzen: ” Maliye Vekili değilim ki,çalarken zevk alayım “….
*datacom.
Kitap notu:Çağdaş Kavramlar ve Düzenler,AliBulaç ,Timaş Yay.
İs
