İsa Çolaker Kişisel Web Sitesi Edebiyat ve deneme yazıları
Şair ve yazar Haşim Nezihi Okay ‘ ı tanıyan var mı bilmiyorum !1904’te Amasya ‘da doğan Haşim Nezihi Okay Trabzon İlköğretmen Okulunu bitirdi. İ. Ü. Ed. Fak. Türk Dili ve Ed. Bölümünden mezun olan usta , sırasıyla ; Sinop, Zile, Develi , Bursa, Bandırma Liselerinde edebiyat dersleri okuttu. İstanbul Atatürk Kız Lisesi edebiyat öğretmenliğinden emekli oldu . Halk edebiyatı üzerine yaptığı derlemeler ve araştırmalarla ünlendi . Amasyalı olan Haşim Nezihi Okay ‘ın esas verimleri şiir üzerinedir. Aruz ve heceyle yazdığı şiirler ve eserleri dostu Ahmet Kabaklı ‘nın övgüsüne mazhar olmuş ve Türk Edebiyatı adlı hacimli çalışmasına girmiştir .
Haşim Nezihi Okay , uzun yıllar meşgul olduğu şiirlerini aruzla ve hece vezniyle şiirler yazdı. Aruzla çok kolay söyleme gücü olan ustanın şiirlerinde Şeyh Galip , Yahya Kemal etkisi görülür . Eski şairlerimiz gibi , Tanzimat ve Serveti Fünun üstatlarına da nazireler söylemiştir. Ayrıca “eskiler” gibi , “mazmun ve sözlük”e hakim gazeller, kıtalar yazmıştır. Bu da onun eski şiire ve kültüre olan hakimiyetini gösterir . Arkadaşı Yahya Kemalle aralarında geçen şu anekdot hocanın ne kadar dolu bir şair olduğunu iyi anlatır . Yahya Kemal bir gün etrafındakilere ‘erenler’ redifli ‘Veda Gazeli’ni okuyup okumadıklarını sorar.Haşim Nezihi Okay, üstada nazikçe, okuyup sevdiğini; fakat şiirin biraz Yunus koktuğunu söyler. Yahya Kemal hiddetlenip ortalığı velveleye verir. Park Otel’i başlarına yıkacaktır oradakilerin. Sonra sakinleşip “Oku bakalım şu Yunus’u” der. Haşim Nezihi Okay, Yunus’un meşhur, “Biz dünyadan gider olduk / Kalanlara selam olsun” diye başlayan şiirini okur. Şiir bitince üstat hüngür hüngür ağlar. “Aman evlat, bu ne güzel şiir, bu ne güzel Türkçe ! Ben bu Türkçeyi kırk yıldır arıyorum, bulamadım.” der . Dönemin ünlü şairinin Yunus ‘a olan uzaklığını gayet kibar ortaya koymuş olur !
Haşim Nezihi Okay ‘ ın Türk şiirine olan vukufiyeti eski şiirle sınırlı değildir . Kendi şiirlerinde heceyi de kullanan usta , çok güzel metinler kaleme almıştır . Şiir kitapları şunlardır : Ilgar (1933), Akşam Şarkıları (1935) ve Ömrümden Yapraklar . Ömrümden Yapraklar’ dan aldığım Yine Sen adlı şiirinin bir bölümünü buraya alıntılıyorum : ” Şefkat dolu gözlerin üstüme çevrilince / Sıcak bakışlarında ömrümü okuyorum / Onlar ne kadar tatlı bilsen ne kadar ince / İncinecekler diye her lahza korkuyorum.” Heceyle yazdığı şiir ne kadar masun ve güzel bir aşkı anlatır . Sade ve düz bir şiir dili kullanan Haşim Nezihi’ nin tüm şiirleri , böyle kolay ve anlaşılır bir şiir bağlamına sahiptir . Sıcak bakışlarında ömrünü okumak , çok güzel bir geçmişi anlatır değil mi?Onlar ya da bakışlar incinecek diye aşkını dillendiremeyen bir şair gönlü , ne ürkek ! Haşim Nezihi şiirlerinde bu lirik hava hep vardır . Şiirin devamında :” Sonsuz karanlığında hayat denen bu yolun / Ben hep senden cesaret ve kuvvet almadayım / Ellerin ellerimde, yorgun başında kolum / Ey bütün kâinatım, günüm, güneşim, ay’ım / Bu sıcak hislerimi ah nasıl anlatayım?” diyen Haşim Nezihi Okay , sevgisini tam bir kelime seçkisiyle destekler . Kâinatım, günüm, güneşim, ay’ım kelimeleri onun şiir vokabülerine neler katmamış ki ! Tam bir aşk cümbüşü olan sıcak ifadeler .
Haşim Nezihi Okay’ ı kalıcı kılan diğer bir özelliği de , onun halk edebiyatına yaptığı katkısıdır . Çağdaşı ve dostu Ahmet Talat Onay’ la yaptığı mektuplaşmalarda belirttiği gibi , halk edebiyatı ve ürünlerini nesillere tanıtmayı seven bir adamdı . Bazı halk şairlerinin eserlerini gün ışığına çıkaran usta, onların edebi değerlerini inceledi. Bu yüzden ona -1983 yılında- Türk folkloruna hizmet ödülü verildi. Dadaloğlu , Develili Seyrani , Dertli , Aşık Sümmani gibi usta halk şairlerimizin biyografilerini yazan Haşim Nezihi , onların eserlerinden yaptığı seçmelerle eserlerinin okunmasını ve halka ulaşmasını sağlamıştır. Ahmet Kutsi Tecer , Eflatun Cem Güney , Ahmet Talat Onay , Abdulkadir Gölpınarlı geleneği bir çalışmayı ısrarla sürdürmüştür . Dönemin inkılap ruhuna uygun didaktik eserler de veren usta , uzun ömrüne epey çalışma sığdırmıştır . Bu tarz eserlerinden biri de , Atatürk ve İnkılap Şiirleri adlı çalışmasıdır . Atatürk’le ilgili şiirleri antoloji mantığıyla toplayan ilk çalışma olması hasebiyle önemlidir !
“Öğretmen Haşim Nezihi” adıyla edebiyat kitaplarını imzalayacak kadar mütevazı bir edebiyat adamı olan Amasyalı bir değeri unutturmadıysak , ne mutlu bize . Yazıyı yazmama vesile olan Hüseyin Menç dostumu da unutmamalıyım ! Ustanın yaşamını bir meşk ortamında anlatınca , bu yazıya kapı aralanmış oldu . Amasyalı ünlüleri anlatacağı yeni yayınında Haşim Nezihi Okay bahsi de olacaktır . Hacimli çalışma için buradan bir ön bilgi vermiş olalım ! Bin dokuz yüz doksan sekiz yılında kaybettiğimiz Haşim Nezihi Okay ‘ a edebiyat alemine yaptığı katkılardan dolayı teşekkür ederken , eserleri için saygı ve şükranlarımı sunarım. Amasya bir evladını daha tanıdıysa , maksat hasıl olmuştur. Kalın sağlıcakla .
İsa Çolaker
