İsa Çolaker Kişisel Web Sitesi Edebiyat ve deneme yazıları
Edebiyatımızda bazı mecmualar vardır ki,bir dergiden fazlasını ifade ederler.Bunu anlamak için,bazı dergilerin tarihi duruşlarına bakmakta fayda var.Büyük doğu ve diriliş anlayışlarını görünce anlamamak mümkün değil.Necip Fazıl ve Sezai Karakoç’un temsil ettiği iki anlayış, dergilerinin oluşturduğu felsefeyi ve yöneldikleri politik dünyayı edebiyat üzerinden anlamamıza yarım eder diye düşünüyorum.Büyük Doğu davası Necip Fazıl’ı,Diriliş anlayışı da Sezai Karakoç’u anlamamıza yardım etmiyor mu?Evet.Yetiyor ki,hala üzerine yazılıp çizilen bir konumdalar.Buradan baktığınız zaman, bazı dergilerin okul mesabesinde olduğunu anlıyorsunuz.Sebilürreşad,Varlık,Büyük Doğu,Mavera,Edebiyat,Yedi İklim,Türk Edebiyatı dergileri;bir çok mana ifade eden edebiyat yapılarıdır.İçinden bir çok edebi kişilik ve politik figür çıkaran dergiler , edebiyat ve sanat dünyamıza çok tesir yapmışlardır.
Büyük Doğu davasının yılmaz savunucusu Necip Fazıl Kısakürek,dergisi sayesinde fikirlerinin kuramsallaşmasına yol açmıştır.Büyük doğu dergisinin arşivini bilenlerde görmüştür ki,mecmua , tam bir edebi politik yapıyı temsil eder.Burhan Asaf Belge,Nizamettin Nazif,Necip Fazıl,Zahir Güvemli,Vecdi Bürün,Sait Faik’e kadar onlarca şair ve yazara ev sahipliği yapan dergi, tam bir edebiyat mektebi ve ekolü gibi gelişmiştir.Üstadın politik ve edebi ürünlerinin ağırlıkta olduğu dergi, günümüzdeki bazı mecmualara da kaynaklık yapmıştır.Büyük Doğu mecmuasının fikir dolu yapısı,edebiyat dünyamıza epey şahsiyet kazandırmaktan başka, entelektüel dünyamıza yeni yüzler katmıştır.Üstadın dev ve uzun soluklu dergisinden sonra,o mirası sürdürecek yeni edebiyat yüzleri,hep büyük doğu’dan ilham almışlardır.
Mavera dergisi,Büyük Doğu entelektüel mirası üzerine yükselecek yeni mecmuanın adı olmuştur.Daha çok Anadolu kökenli şair ve yazarların kümelendiği dergi,Büyük Doğu meşalesini sürdürecek İslamcı şair ve yazarların okulu olmuştur .İleride “yedi güzel adam” diye adlandırılacak sanatçılarımız,genelde büyük doğu rahle-i tedrisatından geçen sanatçılardan müteşekkildir.Erdem Bayezit,Cahit Zarifoğlu,Mehmet Akif İnan,Rasim Özdenören,Alaeddin Özdenören,Sezai Karakoç,Nuri Pakdil’den oluşan dergi yazarları; Mavera’nın ana taşıyıcıları olmuşlardır.Maverada yazan Başbakanımız Ahmet Davudoğlu,Mehmet Ocaktan,Erdem Bayezit’in ileride politik figürler olduğunu düşünürseniz,mecmuanın gelecekçi bir politik İslami yapısı olduğunu da anlarsınız.Tıpkı halefi olduğu Büyük Doğu mecmuası gibi.Edebiyatla politik olanın yan yana yürümesi böyle bir şeydir.Bugünkü Yedi Güzel Adam dizisi,İslam’ın politik halinin edebî dizileşmesidir.Yani sanat ve edebiyatta yoksan,politik arenada da yoksun.
Dava dergileri diyebileceğim bu dergilerden sonra,yeni bir değer olarak karşımıza çıkan Diriliş dergisi ve çevresine göz atalım.Yedi Güzel Adam’dan birisi kabul edilen Sezai Karakoç’un şahsında vücut bulan dergi, şahsi mecmua gibi dursa da, “diriliş felsefesinin” ana lokomotifi olmuştur.Anadolucu,milli,dini bir duruşu anlatan dergi de okul hüviyetindedir.Sezai Karakoç’un şuurla sürdürdüğü münzevi yaşamına inat,diriliş felsefesi partileşmiştir bile.Yani Sezai Karakoç ne kadar bireyselleşse de, diriliş felsefesi o kadar kuramsallaşmıştır.Edebiyat yine bir yol bularak , düşünceye yeni değerler katmıştır.Üstadın fikirleri ve metin okumaları artık, tam bir edebi manifestoya dönüşmüştür.Büyük Doğu,yedi güzel adam,diriliş felsefesi’ni yan yana koyduğunuzda ortaya tam bir düşünce okulu ortaya çıkar.Mecmualarda birbirinin mütemmim cüzü gibidir.Büyük Doğu,Mavera,Diriliş isimleri bile ardıl bir dünya görüşü ve isimlendirmeyi anlatır.Hepside doğulu,hepsi de bizden.
İslam’ın politik dilini edebiyatla buluşturan dergi maceramız bugün de sürmektedir.Sanatın yoksa,politik dilinde yoktur diyorum.Yedi Güzel Adamdan biri olan Nuri Pakdil’in Edebiyat Dergisiyle devam eden dergi serüvenimiz, halen sürmektedir.Uzun soluklu dergi olan Edebiyat Dergisi her ne kadar şahsi bir dergi gibi gözükse de,misyonu olan bir dergiydi!Dergi arşivimde de mevcuttur.Düşünce dünyamda da epey etkisi olmuş bir dergimizidir.Maceramız olan dergiler zincirimizi Yedi İklimle sürdürelim.Mavera’cı Ali Haydar Haksal ve arkadaşım Amasyalı Ahmet Nedim Çeker’in birlikte kurduğu derginin arka bahçesi,yukarıdaki okul mecmualardır.Her iki arkadaş da ilk yazılarını Mavera’da yazmışlardır.Yedi İklim de edebi okul olma yolunda ilerlemektedir.Nuhan Nebi Çam,Şaban Abak,İbrahim Tenekeci gibi yazarlarımızın yazdığı dergimiz,bir dergiden fazla olduğunu bize hatırlatan mecmualarımızdandır.Bir halkanın zincirleri gibi olan mecmualarımızın, bir dergiden fazla misyonu olduğuna şahit olan birisi olarak,dergilerimizi sahiplenelim ve yaşatalım derim.Süreli yayınların ayrı bir tadı olduğunu bilen ve yaşayanlardanım.
Edebiyat dergilerimizin yürüyüşünü,yaşayan dergi isimlerimizle sürdürelim.Ey okur,işte canlı dergilerimiz:İtibar,Hece,Türk Edebiyatı,Dergah,Yedi İklim,Yağmur,Doğu-Batı,Türk Dili,Ay Vakti,Dil ve Edebiyat ….
